- Sigorta Hukuku
- 24 Temmuz 2025
Güvence Hesabı, kapsamına giren zorunlu sigortalara ilişkin olarak aşağıdaki koşulların oluşması halinde ortaya çıkan zararların bu sigortalarda belirtilen geçerli teminat limitlerine kadar karşılanması amacıyla Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği nezdinde oluşturulmuştur. Güvence Hesabı bir tür hayat güvencesidir. Rizikonun gerçekleşmesi ile şahıslara gelen Bedensel Zararlar teminat altına alınmıştır. Bu fon, sigorta şirketlerinden kesilen primlerle oluşturulmuştur.
Güvence Hesabı Hangi Durumlarda Teminat Sağlar?
Güvence Hesabı, bir tür devlet fonu olup, her türlü durumda değil, aşağıdaki durumlar çerçevesinde teminat sağlamaktadır. Buna göre;
- Sigortalının tespit edilememesi durumunda kişiye gelen bedensel zararlar.
- Rizikonun meydana geldiği tarihte geçerli olan teminat tutarları dâhilinde sigortasını yaptırmamış olanların neden olduğu bedensel zararlar.
- Çalınmış veya gasp edilmiş bir aracın karıştığı kazada, Karayolları Trafik Kanunu uyarınca işletenin sorumlu tutulmadığı hallerde kişiye gelen bedensel zararlar.
- Yeşil Kart Sigortası uygulamaları için faaliyet gösteren Türkiye Motorlu Taşıt Bürosunca yapılacak ödemeler.
- Sigorta şirketinin mali bünye zafiyeti nedeniyle sürekli olarak bütün branşlarda ruhsatlarının iptal edilmesi ya da iflası halinde ödemekle yükümlü olduğu maddi ve bedensel zararlar.
Görüldüğü üzere Güvence Hesabı, Manevi Tazminat, Maddi Hasarlar(Araç Değer Kaybı, Araç Hasar Bedeli, İkame Bedel, Araç Mahrumiyet Bedeli) gibi zarar kalemlerini teminat altına almamaktadır. Bununla birlikte, sigorta yaptırmanın zorunlu olmadığı durumlarda (örneğin İhtiyari Sigortalarda – Kasko Sigortası gibi) da teminat sağlamamaktadır.
Güvence Hesabından Hangi Durumlarda Tazminat Talep Edilebilir?
Sigortacılık Kanunu’nun 14’üncü maddesinde Güvence Hesabından hangi durumlarda tazminat talep edilebileceği belirtilmiştir. Bu durumlar kısaca şu şekilde ifade edilebilir. Buna göre;
- Sigortalının tespit edilememesi durumunda kişiye gelen bedensel zararlar,
- Rizikonun meydana geldiği tarihte geçerli olan teminat tutarları dâhilinde sigortasını yaptırmamış olanların neden olduğu bedensel zararlar,
- Sigorta şirketinin malî bünye zafiyeti nedeniyle sürekli olarak bütün branşlarda ruhsatlarının iptal edilmesi ya da iflası halinde ödemekle yükümlü olduğu maddî ve bedensel zararlar,
- Çalınmış veya gasp edilmiş bir aracın karıştığı kazada, Karayolları Trafik Kanunu uyarınca işletenin sorumlu tutulmadığı hallerde, kişiye gelen bedensel zararlar,
- Yeşil Kart Sigortası uygulamaları için faaliyet gösteren Türkiye Motorlu Taşıt Bürosunca yapılacak ödemelerdir.
Güvence Hesabından Karşılanmayacak Zararlar Nelerdir?
Güvence hesabının karşılamadığı zararlar aşağıdaki gibi sıralanabilir. Buna göre;
- Manevi zararlar,
- Bedensel zararlar dışında kalan her türlü maddi zararlar (Hesabın yükümlü olduğu İflas etmiş veya ruhsatları iptal edilmiş sigorta şirketleri hariç),
- Kazaya neden olan aracın işletenin veya sürücüsünün zararları,
- Motorlu aracı çalan veya gasp edenlerle, bunlara yardımcı olanların ve bu durumu bilerek araca binen sürücü veya yolcu zararları,
- Motorlu araçların yarış için bulunması gereken sigortayı yaptırmaksızın yarışa katılması durumunda kişilere verdiği bedeni zararlar,
- İşletenin eylemlerinden sorumlu tutulduğu kişilere karşı yöneltebileceği zararlar,
- İşleten tarafından ileri sürülebilecek tazminat talepleri,
- Motorlu bisikletin sebep olduğu kazalardan doğan zararlar,
- Motorlu araçlarla ilgili mesleki faaliyette bulunan kimselere motorlu aracın bırakılması sırasında kişilere gelen zararlar,
- Hastalık ve ferdi kaza sigortası yapan sigorta şirketlerinin rücu talepleri
Plakası Alınamayan Aracın Hasara Sebep Olması Durumunda Güvence Hesabı Ödeme Yapar Mı?
Güvence Hesabı motorlu araçlarda meydana gelen hasarlardan sorumlu değildir. Güvence Hesabından ancak bedeni zararlar (maluliyet ve ölüm halinde doğan zararlar) talep edilebilmektedir. Bu sebeple plakası alınamayan maddi hasarlı trafik kazaları için ilgili Cumhuriyet Başsavcılığında suç duyurusunda bulunulması gerekir. Savcılık zarar veren şahsı tespit ettiği durumda ise gerek şahıs aleyhinde gerekse de aracın sigortasına karşı dava ikame edilebilir.
Çalıntı Bir Aracın Kusurlu Olduğu Bir Kazada Yaralanma ve Ölüm Durumlarında Güvence Hesabına Başvurulabilir Mi?
Karayolları Trafik Kanunu’nun 108 inci maddesi uyarınca; çalınmış veya gasp edilmiş araçların neden olduğu bedeni zararlar, Karayolları Trafik Kanunu’nun 107’nci maddesi uyarınca işletenin sorumlu olmadığı durumlarda Güvence Hesabından talep edilebilmektedir. Zira bu tür durumlarda işleten kurtuluş kanıtı sunarak sorumluluktan kurtulabilir.
Güvence Hesabından Talep Edilebilecek Tazminat Tutarı Ne Kadar?
1 Ocak 2025 tarihi itibari ile teminat limiti ölüm ve yaralanma halinde 2.700.000,00-TL(İkimilyonyediyüzbintürklirası) olarak güncellenmiştir. Bu limit tüm motorlu taşıtlar için standart bir miktar olup buna ZMSS limiti veya Zorunlu Trafik Poliçe Limiti de denilmektedir. Ancak bu teminat limiti her koşulda ödenmemektedir. Ölüm durumunda, müteveffanın yaşı, bakiye ömrü, kazadaki kusur oranı, aldığı ücret ile destekten yokun kalan hak sahiplerinin bakiye ömürleri ve destek paylarına göre tazminat hesabı yapılmaktadır. Yaralanma halinde ise mağdurun yaşı, maluliyet oranı, kazadaki kusur oranı ve aldığı ücret total tazminatı belirleyici unsurdur.
Güvence Hesabının sorumluluğu ise kaza tarihinde T.C Hazine ve Maliye Bakanlığı Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun belirlediği teminat limitleri ile sınırlıdır. Bu teminat limiti ZMSS’nin hüküm ve sonuçlarına göre ödenmektedir. Tazminat tutarı hak sahiplerinin kusuru, maluliyet oranı, gelir durumu ve bakiye ömürlerine göre tespit edilmektedir. Tespit edilen tazminat tutarı, teminat limitleri baz alınarak ödemektedir. Toplam zararın teminat limitini aşması durumunda ise bu tutar, tespit edilmiş ise ancak araç maliki veya sürücüsünden talep edilebilir.
İflas Eden ve Bütün Branşlarda Ruhsatları İptal Edilen Sigorta Şirketleri Hangileridir?
İflas eden ve tüm branşlarda ruhsatları iptal edilen sigorta şirketleri aşağıdaki şekilde sıralanabilir. Buna göre;
- Akdeniz Sigorta
- Emek Sigorta
- Universal Sigorta
- Kapital Sigorta
- EGS Sigorta
- GIC Dünya Sigorta (Eski Bayındır Sigorta)
- Hür Sigorta
- Ege Sigorta
İflas Eden ve Bütün Branşlarda Ruhsatları İptal Edilen Sigorta Şirketleri ile İlgili Olarak Başvuru Nasıl Yapılır?
Önemle belirtmekte fayda var ki iflas eden ve tüm branşlarda ruhsatları iptal edilen sigorta şirketlerine başvuru usulü farklıdır. Buna göre iflas eden sigorta şirketleri ile ilgili başvurular doğrudan Güvence Hesabına yapılmaktadır.
Bütün branşlarda ruhsatı iptal edilmiş sigorta şirketlerine başvurular ise ilgili sigorta şirketinin kendisine yapılması gerekir. Branşı iptal edilen sigorta şirketi hasar dosyası düzenleyerek bu dosyayı Güvence Hesabına göndermektedir.
Güvence Hesabında Ödemeler Nasıl Yapılmaktadır?
Talep edilen tazminat tutarları Karayolları Trafik Kanunu ve Güvence Hesabı Yönetmeliğine uygun olduğu takdirde şirket hasar dosyası çerçevesinde ödeme yapabilir. Ancak Güvence Hesabı bir devlet fonu olduğundan genellikle ödemeler noktasında tam teşekküllü rapor talep etmektedir. Bu durumda Güvence Hesabı aleyhine dava açılabileceği gibi Sigorta Tahkim Komisyonluğuna da başvurulabilir.
Güvence Hesabının Ödediği Tazminat, Rücu Edilir Mi?
Yukarıda da belirttiğimiz üzere Güvence Hesabı her durumda değil şartları oluştuğu durumlarda tazminat ödemektedir. Örneğin aracın Trafik Sigortasının yapılmadığı durumlarda bedensel zararlar Güvence Hesabından karşılanmaktadır. Güvence Hesabı, işleten ve sürücülere terettüp eden zararları ödediğinden, ödediği tazminatın tahsili amacıyla Karayolları Trafik Kanunu’nun 108’inci maddesi, Sigortacılık Kanunu’nun 14’üncü maddesi ve Güvence Hesabı Yönetmeliği’nin 16’ncı maddesi uyarınca zarar veren aracın işletenine, sürücüsüne, sigortacısına veya sigortacının iflas masasına ve diğer ilgililere rücu etmektedir.
Güvence Hesabına Ne Kadar Sürede Başvurmak Gerekir?
Hak sahipleri, zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten itibaren 2 yıl ve her hâlükârda 10 yıl içinde Güvence Hesabına başvurmaları gerekir. Ancak dava, cezayı gerektiren bir fiilden doğmuş ve Ceza Kanunu bu fiil için daha uzun bir zamanaşımı süresi öngörmüş ise bu süre, tazminat talepleri için de geçerlidir.
Dava cezayı gerektiren bir fiilden doğduğu halde dava açılmamış olması veya şüphelinin ölümü nedeniyle ceza davasının düşmesi, şikâyetten feragat (şikâyetçi olunmaması) veya dava açıldığı halde takipsizlik ile dosyanın kapatılması durumlarında da ceza zamanaşımı uygulanır.
Bu meyanda, yaralanmalı trafik kazalarında 10 YIL ve ölümlü trafik kazalarında 15 YIL zamanaşımı uygulanacağı sonucuna varılmaktadır.
Sürücünün Kusurlu Olduğu Durumlarda, Bedensel Zararlar Güvence Hesabından Karşılanır Mı?
‘’Hiç kimse kendi kusurundan faydalanamaz’’ ilkesi gereği kusurlu sürücüler sigortadan tazminat alamadığı gibi güvence hesabından da tazminata hak kazanamazlar. Başka bir deyişle kazaya kusuruyla neden olan aracın sürücüsü veya aracın işleteni tarafından ileri sürülecek zararlar Güvence Hesabı tarafından karşılanmaz. Bu durumda ruhsat sahipleri ile sürücüler ancak sürücü tam kusurlu olmadığı durumlarda tazminat alabilir. Örneğin %25-75 kusurlu bir trafik kazasında araç sahibi de sürücü de tazminata hak kazanmaktadır.
Güvence Hesabı Manevi Tazminat Taleplerini Karşılar Mı?
Manevi tazminat talepleri Güvence Hesabının kapsamına girmemektedir. Zira Güvence Hesabı sadece maddi bedensel zararları karşılamaktadır. Bununla birlikte araç değer kaybı, araç hasar bedeli ve ikame bedel de Güvence Hesabından talep edilemez.
Aracın Satışı Halinde Sigorta Devam Eder Mi?
Aracını devreden araç sahibi, Karayolları Trafik Kanunu’nun 94’üncü maddesine göre sigorta sözleşmesinin iptali için sigortacıya bildirimde bulunmak zorundadır. Sigorta sözleşmesi iptal tarihinden itibaren 15 gün daha geçerlidir. Devreden araç sahibi, poliçenin iptali bildiriminde bulunmadığı durumda sigorta sözleşmesi geçerliliğini devam ettirmektedir. Sigorta sözleşmesi iptal edilmemişse devirden sonra gerçekleşen kazalardan dolayı Güvence Hesabının sorumluluğu bulunmamaktadır.
Bu hüküm, 05.03.2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan Anayasa Mahkemesinin 23.01.2024 tarihli ve E:2023/130, K:2024/17 sayılı kararı uyarınca; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 94. maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkralarının, Anayasa’ya aykırılığı nedeniyle iptal edilmiştir. Kararın yürürlük tarihi ise Resmî Gazete’de yayımı tarihinden itibaren 9 ay sonrası olup, 05.12.2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu yürürlük tarihine kadar birinci paragraftaki hususlar geçerliliğini devam ettirmektedir.
05.12.2024 tarihinden itibaren ise araçların satış, devir ve tescil hizmetlerinin yürütülmesi hakkında yönetmelikte değişiklik yapılarak, “Aracı satış veya devir yoluyla alacak kişi adına, satış ve devir tarihi itibarıyla geçerli olmak üzere zorunlu mali sorumluluk sigortasının bulunduğunun tespit edilmesi halinde, noterler tarafından yapılır.” hükmü eklenmiştir. Araç satışlarında yeni alıcı, zorunlu trafik sigortası yaptırmak zorundadır. Aksi takdirde devir işlemi gerçekleşmez.
Birden Fazla Zarar Gören Olması ve Zarar Miktarının Poliçe Teminat Limitini Aşması Halinde Güvence Hesabı Sorumluluğu
Aynı olayda zarar görenlerin tazminat giderleri, yürürlükteki zorunlu sigorta teminat tutarlarından fazla ise, zarar görenlerden her birinin Güvence Hesabına karşı yöneltebileceği talepler, teminat tutarının tazminat alacakları toplamına olan oranına göre indirime tabi tutulur. İşbu tazminat miktarı tam poliçenin garameten paylaşımı sonucu elde edilecek tutarlara göre ödenmektedir. Bu durum Güvence Hesabı Yönetmeliği’nin 18 inci maddesinde tayin edilmiştir.
Güvence Hesabı Aleyhine Sigorta Tahkim Komisyonuna Başvuruda Bulunulabilir Mi?
Bedensel zararlardan doğan maddi tazminat talebi için hak sahipleri 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu gereği Tahkime başvuruda bulunabilir. Dosya hakkında bilgi sahibi olmak için ise https://online.sbm.org.tr/sbm-tahkim/cweb/edevlet/login.sbm?referrerUri=%2Fsbm-tahkim%2Fpublic%2Fsorgu.sbm linki üzerinden e-devlet aracılığı ile bilgi sahibi olunabilir. Öte yandan Güvence Hesabının merkezi Esentepe Mahallesi Ali Kaya Sokak Polat Plaza B-Blok No:1b Kat:15 34394 Şişli/İSTANBUL’dadır. Güvence Hesabı aleyhine Asliye Ticaret veya Asliye Hukuk Mahkemelerinde açılacak davalarda yetkili mahkeme İstanbul Mahkemeleridir. Ayrıca zarar gören kişinin yerleşim yeri de yetkili mahkeme sıfatıyla davaya bakabilir.
Sahipli/Sahipsiz Hayvanların Sebep Olduğu Zararlar, Güvence Hesabından Karşılanır Mı?
Sahipli veya sahipsiz hayvanların sebep olduğu zararlar Güvence Hesabından karşılanmamaktadır. Sahipli hayvanların sebep olduğu zararlar için hayvan sahibine karşı dava açılabilir. Sahipsiz hayvanlar için ise Belediyeye veya ilgili kamu tüzel kişiliğine dava yöneltilmektedir.